Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’yle Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ni birbirinden ayıran Birleşmiş Milletler kontrolündeki Yeşil Hat’ta bulunan Pile köyüne KKTC’nin yol yapma çalışmalarına başlaması, adadaki gerilimi tırmandırdı. Cuma günü çalışmaların başlamasından bu yana KKTC, Birleşmiş Milletler ve GKRY karşılıklı açıklamalarda bulunuyor. Cuma günü BM Barış Gücü, yol çalışmasına müdahale edince KKTC ile BM karşı karşıya geldi, arbede yaşandı. Paylaşılan görüntülerde yol çalışmasında kullanılan bir buldozerin BM Barış Gücü aracını kaldırdığı görülüyor. Gerilimin aniden tırmanmasında Pile köyünün özel statüsü önemli rol oynuyor.
RUMLAR VE TÜRKLER BİRLİKTE YAŞIYOR
Pile köyünün en önemli özelliklerinden biri, karma bir köy olması. Yani köyde hem Kıbrıs Türkleri hem de Kıbrıs Rumları yaşıyor; ama köyün yönetimi ne KKTC’de ne GKRY’de bulunuyor. Coğrafi olarak ise köy, BM yönetimindeki Yeşil Hat’ta bulunuyor. Bu iki özelliğinden dolayı köyde hem KKTC hem de GKRY yasaları geçerli sayılıyor.
KÖYÜN GENEL GÜVENLİĞİNİ BM SAĞLIYOR
2011 sayımlarına göre adada 850 Kıbrıs Rumu, 487 de Kıbrıs Türkü var. Köydeki tabelalar da bu sebeple hem Türkçe, hem Rumca hem de İngilizce olarak kullanılıyor. Adada ayrıca üç kilise ve bir cami bulunuyor. Köyün genel güvenliğini de Yeşil Hat’ta bulunduğu için BM sağlıyor. Köy, yıllardır çözülemeyen Kıbrıs sorunu içinde ufak bir laboratuvar gibi, iki milletin birlikte yaşadığı bir yer olarak göze çarpıyor. Öte yandan, adanın iki tarafındaki milliyetçi siyasetçiler de sıklıkla destekçilerini konsolide etmek için köyü kullanabiliyor.
PİLE-YİĞİTLER YOLU PROJESİ
KKTC’nin çalışmalarını yürüttüğü proje, Pile’yi KKTC’nin Lefkoşa ilçesindeki Yiğitler köyüne bağlayan karayolunu genişletmeyi ve iyileştirmeyi hedefliyor. KKTC Dışişleri Bakanlığı “tamamıyla insani nedenlerle” yapılan projenin Pile’de yaşayan Kıbrıs Türkleri’nin KKTC’ye ulaşımını kolaylaştıracağını belirtiyor.
KKTC Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında, “25 yılı aşkın geçmişi bulunan Pile – Yiğitler yolu projesi hususunda Kıbrıs Türk tarafının yapıcı tutumu ve bu yönde yaptığı tüm çağrılara rağmen Pile’de yaşayan vatandaşlarımızın günlük hayatlarını kolaylaştırıcı adımlar atılmamış ve iyi niyetimiz karşılık görmemiştir Bu nedenle Ada’nın eşit ortağı olan Kıbrıs Türk tarafı Pile – Yiğitler Yolu’nun tamamlanması için gerekli çalışmaları başlatma kararı almıştır” denildi.
KKTC ayrıca açıklamasında, GKRY’nin 1996 yılında Larnaka – Dikelya – Aya Napa yolu yapımı sırasında, Kıbrıs Türk tarafının onay vermemesine rağmen, yolun Pile bölgesine inhisar eden bölümünü, Türk tapulu arazilerden geçirdiğini ve müteakiben bahsekonu Türk arazilerini sistemli bir şekilde istimlak ettiğini ifade etti ve 2004 yılında GKRY tarafınca yapılan Pile – Voroklini yolunun da ara bölgeden geçtiğini söyledi.
TARAFLAR NE DİYOR?
KKTC’deki Ersin Tatar hükümeti, Birleşmiş Milletler’in uzun süredir birçok konuda GKRY yanlısı davrandığını savunuyor. BM Barış Gücü’nün Kıbrıs’taki faaliyetlerini yürüten UNFICYP (Kıbrıs’taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü), cuma günkü olayları “saldırı” olarak nitelendirdi.
UNFICYP, cuma günü, “Olay, Pyla/Pile yakınlarındaki tampon bölgede, BM Barış Güçlerinin yetkisiz inşaat çalışmalarını engellemeye yönelik yasal görevlerini yerine getirdiği sırada meydana gelmiştir” açıklamasında bulundu. Açıklamada, “BM Barış Güçlerinin güvenliğinin tehdit edilmesi ve BM mülküne zarar verilmesi, uluslararası hukuka göre kabul edilemez ve ciddi suçlar olarak” nitelendirildi ve “Bu suçların, yasaların tam anlamıyla uygulanarak cezalandırılacağı” söylendi.
Birleşmiş Milletler ayrıca cumartesi günü, “BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, barış güçlerinin güvenliğine yönelik tehditlerin ve BM mülküne zarar verilmesinin kabul edilemez olduğunu ve uluslararası hukuka göre ciddi suçlar teşkil edebileceğini vurguladı” dedi.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, Kıbrıs Türk tarafını BM Barış Gücü’nün otoritesine “saygı duymaya” ve personel ve teçhizatını tarafsız bölgeden “derhal” geri çekmeye çağırdı. Yunanistan Dışişleri Bakanlığı ise BM’ye yapılan müdahaleyi kınadıklarını ifade etti.
“BİZ BU OYUNLARA GELMEYECEĞİZ”
KKTC Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu ise müdahalenin ardından BRT’ye yaptığı açıklamalarda “Biz bu oyunlara gelmeyeceğiz, bu yol projesi kesinlikle tamamlanacak” şeklinde konuştu.
BM Güvenlik Konseyi’nin tansiyonu artırmaya çalıştığını ve Çetinkaya Sahası’nda yapılan anlaşmayı göz ardı ettiğini belirten Ertuğruloğlu, kendilerinin toprak çalmak gibi bir niyetlerinin olmadığını ve tamamen insani bir proje yaptıklarını söyledi, ayrıca müdahale için “BM zaman oyunları oynuyor” dedi.
GKRY Hükümet Sözcüsü Konstandinos Letimbiotis, KKTC’nin Pile-Yiğitler yolunun tamamlanması için başlatacağı çalışmalarla “Pile bölgesindeki statükoyu ihlal etme girişiminde bulunduğunu” iddia etti. Yazılı açıklama yapan Letimbiotis, Türk tarafının Pile çevresindeki ara bölgede yeni oldu bittiler yaratmaya ve “Arçoz” (Yiğitler) köyünü askeri kulübeyle bağlayacak bir yol inşa etmek için bölgeye yasa dışı yollarla girmeye çalıştığını iddia etti.
